2020-08-27
Door: Ben Kuiken
Deze week hoorde ik de term ‘inclusief leiderschap’. Huh, dacht ik, wat is dat nou weer? Wat hebben ze nu weer verzonnen? Het blijkt te gaan om leiderschap dat medewerkers betrekt bij beslissingen. Ja, dat lijkt me verstandig, maar wat is daar dan nieuw aan?
Kennelijk hebben wij moderne mensen het nodig om oude wijn regelmatig over te gieten in nieuwe zakken. Dat is zelfs een hele industrie, want daarmee onderscheiden de wijnboeren (lees consultants en praatjesmakers) zich van elkaar. Daar is op zich niks mis mee, want soms kan die nieuwe zak net een ander aspect van de wijn benadrukken dat we nog niet hadden geproefd.
Inclusieve leiders zijn bescheiden en empatisch
Zo ook de nieuwe ‘zak’ van inclusief leiderschap. Wat wordt daar eigenlijk onder verstaan? Even zoeken op duckduckgo levert onder meer dit artikel op, op Harvard Business Review. ‘What makes people feel included in organizations?’, vragen de auteur zich af. Wanneer voelen ze zich ‘treated fairly and respectfully’…? Dit blijkt, volgens deze auteurs dan, voor 70 procent af te hangen van het leiderschap: wat zij zeggen en doen. Inclusieve leiders zijn onder meer bescheiden, nieuwsgierig naar anderen, zijn zich bewust van hun eigen vooroordelen, zijn empatisch en betrekken iedereen bij beslissingen en in de samenwerking.
Mooi lijstje, ik kan niet anders zeggen. Maar… (je voelde hem al aankomen) …zijn dat niet eigenschappen waar iemand als Jim Collins in Good to great het ook al over had? Of die Frederic Laloux herkende in leiders als Jos de Blok van Buurtzorg? En eigenlijk verschilt het niet zoveel van de eigenschappen die Plato de leider-filosoof 2500 jaar geleden al toedichtte.
Met andere woorden: niets nieuws onder de zon, oude wijn in nieuwe zakken.
Niet denken dat jij de wijsheid in pacht hebt
En toch… De term inclusief leiderschap brengt een aspect van leiderschap naar voren dat tot nu toe nog niet heel veel aandacht kreeg: inclusie. Het betrekken van mensen bij je beslissingen, niet denken dat jij de wijsheid in pacht hebt, maar openstaan voor andere zienswijzen. Dat lijkt mij een waardevol aandachtspunt voor leiders (en managers).
Vervolgens is dan echter de vraag: hoe dan? In theorie is de werkelijkheid namelijk perfect, maar in de praktijk staan er praktische bezwaren en ingewikkelde dilemma’s in de weg. Mensen betrekken bij beslissingen is een goed idee, maar het moet geen Poolse landdag worden. Op een gegeven moment is het ook wel fijn als er een knoop wordt doorgehakt, zeker als er een crisissituatie is.
Kiezen tussen twee kwaden
Met andere woorden: in de praktijk is het altijd kiezen tussen twee kwaden (of tussen twee idealen, het is maar net hoe je er tegenaan kijkt). Dat vergt wat Aristoteles ‘praktische wijsheid’ noemt, iets dat je niet leert uit de boekjes, maar alleen verwerft in de praktijk door te doen, door fouten te maken en daarvan te leren. Dat leren kun je versnellen door met elkaar het gesprek te voeren over die hardnekkige praktijk en open te staan voor andere inzichten en manieren van denken en doen. Het goede gesprek.
Dat is nog eens hele oude wijn in hele oude zakken. Want goede wijn behoeft geen krans (en ook geen nieuwe, hippe term).
Maak kennis met spreker Ben Kuiken
Ben Kuiken is organisatiefilosoof en helpt mensen om anders te denken, te kijken en de praten over de organisatiewerkelijkheid. Dat doet hij onder meer door goede gesprekken te begeleiden, bijvoorbeeld van MT’s en andere teams.
Benieuwd wat spreker Ben Kuiken voor jouw bedrijf kan betekenen? We bespreken dit graag met je! Neem gerust contact met ons op of bekijk hier zijn sprekersprofiel.